Grywałd

Grywałd jedna z większych wsi wchodzących w skład gminy Krościenko nad Dunajcem, malowniczo położona w paśmie Gorców u podnóża Lubania. Główna jej część rozciąga się wzdłuż doliny Wąskiego Potoku, uchodzącego do rzeczki Krośniczanki. Składa się z szeregu przysiółków wysoko położonych w Gorcach, a wśród nich Wymyśle - 690 m n.p.m. i Wybraństwo - 670 m n.p.m. Osłonięta od wiatru dolina sprawia, że Grywałd ma specyficzny mikroklimat, z dużą ilością słonecznych dni. Bliskość gór i czyste powietrze sprawiły, że stał się miejscowością turystyczną. Obecnie wielu mieszkańców oferuje wypoczynek w swoich kwaterach.. Grywałd występuje w dokumentach po raz pierwszy w roku 1330 jako Grünewald, czyli Zielony Las. Parafia tutejsza powstała przed rokiem 1330 i była fundacją królewską. Jej tradycje zdaniem historyków sięgają wieku XIII. Na mocy przywileju króla Zygmunta III Wazy z roku 1591 sołtystwo wsi Grywałd otrzymała rodzina Grywałdzkich. Najcenniejszym zabytkiem wsi jest zachowany w dobrym stanie drewniany kościół Świętego Marcina, zbudowany na przełomie XV i XVI wieku. Budowla ta o charakterystycznej dla gotyku podhalańskiego konstrukcji zrębowej została przebudowana w XVII wieku. Dobudowano wówczas wieżę, z nadwieszoną izbicą, oraz soboty wokół kościoła. Wewnątrz zachowała się piękna polichromia z roku 1618. W ołtarzu głównym uwagę zwraca późnogotycki tryptyk z początku XVI wieku. Przedstawione na nim zostały postacie św. Anny Samotrzeciej, św. Marcina patrona kościoła oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Znajdował się tu także posąg Marii, zaliczany do grupy gotyckich Pięknych Madonn. Niestety podczas wojny został zrabowany przez Niemców. W grywałdzkim kościółku znajduje się także wczesnobarokowy ołtarz boczny i posąg Matki Boskiej Różańcowej z XVII wieku. Grywałd jest doskonałą bazą wypadową na trasy piesze i rowerowe w Gorce. Najciekawsza jest trasa zielonym szlakiem na Lubań, przez Gronik i Polanę Pisarzową. Z Lubania można podziwiać piękne widoki na Tatry, Jezioro Czorsztyńskie oraz całe Podhale.